Gebruik meervoudig

Gebedshuizen zijn op meerdere manieren interessant: als plek van ontmoeting, als plek van stilte, als plek van cultuur. Toch zijn Nederlandse gebedshuizen vaak gesloten bastions. Via culturele interventies kunnen kerken een nieuwe betekenis krijgen. Zo zorgt het openstellen van kerken voor meer verbinding tussen kerk en maatschappij en ‘nieuw eigenaarschap’ van de gebouwen.

Voor de meeste kerken geldt dat ze voor meer doeleinden worden gebruikt. Na afloop van een dienst wordt er bijvoorbeeld koffiegedronken en er worden soms lokale activiteiten georganiseerd die nauw aansluiten bij het wezen van de kerk. Een stuk ingewikkelder wordt het als een kerk, soms noodgedwongen, stevig wil inzetten op meervoudig gebruik om zo extra inkomsten te genereren.

Zo'n aanpak roept vragen op over de geschiktheid van de ruimte en over de professionaliteit van de kerkorganisatie. Kan een uit vrijwilligers opgebouwde organisatie zakelijke afspraken waarmaken? Of moet er in aanvulling op het zittende kerkbestuur een aparte organisatie komen die zich uitsluitend richt op het zakelijke?

Het dubbelgebruik stelt ook vragen over het logistiek samengaan van het andere gebruik en het primaire gebruik van de ruimte. Is het acceptabel dat de geur van een bedrijfsborrel op zaterdag te ruiken is tijdens de ochtenddienst op zondag? En is er plaats in of naast de kerk voor operationele voorzieningen zoals een garderobe, keuken en toiletten?

Multifunctioneel gebruik roept een belangrijke principiele vraag op: welke kerk wil ik zijn? Past het aanvullende gebruik bij de identiteit van mijn kerk? Het organiseren van een boekenmarkt voor een goed doel zal anders aanvoelen dan het houden van een modeshow, met modellen die in bikini door het middenschip paraderen, of een kinderevenement met springkussens bovenop eeuwenoude zerken. Over meervoudig gebruik mag dus niet te gemakkelik gedacht worden, al is het vooruitzicht op extra inkomsten aanlokkelijk. Het veronderstelt een aantal belangrijke keuzes, die elke kerk zelf moet maken alvorens dit avontuur aan te gaan.