Interview: Speelruimte gezocht
Ga in gesprek over de speelruimte van het kerkgebouw. Dat geeft de Protestantse Kerk in Nederland lokale kerkbesturen mee in een nieuwe visie. Een interview met Gerben van Dijk, voorzitter van de commissie Speelruimte Gezocht. ‘Voorheen was het adagium mensen gaan voor stenen. Nu is er ook aandacht voor het kerkgebouw en de rol en betekenis die dat in zichzelf kan hebben.’
Kerk als publieke plek
De nota beschrijft drie manieren waarop je naar de betekenis van een kerkgebouw kunt kijken: met een heilige, een kerkelijke en een maatschappelijke invalshoek. Daartussenin zit de speelruimte voor de toekomst. En die zal bij elke kerk weer anders zijn. ‘Lokale kerkbesturen die op tijd werk maken van de toekomst van hun kerkgebouw maken de meeste kans dat hun gebouw een publieke functie kan blijven vervullen’, meent Van Dijk. ‘Praat met anderen en wacht niet tot het water je financieel aan de lippen staat. Dan maak je andere keuzes. Een kerk kan bijvoorbeeld veel vaker gebruikt worden dan een of twee keer op zondag. Maar soms is sluiten en afstoten toch onvermijdelijk. Als je dan voldoende tijd hebt kun je goede voorwaarden stellen bij de verkoop.’
Maatschappelijke meerwaarde
Tijdens de landelijke vergadering waarop zijn nota werd gepresenteerd ontdekte Van Dijk bij een peiling dat de meeste aanwezigen bereid waren om met een expert te praten over multifunctioneel gebruik van hun kerkgebouw. Van Dijk: ‘bij sommigen is er echter onvoldoende bestuurskracht. De vergrijzing onder kerkrentmeesters, die over de gebouwen gaan, neemt toe. Adviezen van experts zouden echt kunnen helpen of inspireren. Voorbeelden van succesvolle exploitatie of ingrijpende veranderingen zijn er inmiddels ook genoeg. Als alles je boven het hoofd groeit zou je er bijvoorbeeld over kunnen nadenken om het gebouwbeheer uit te besteden of het eigendom over te dragen en zelf huurder te worden.’
Kerkenvisies als vonk
De kerkenvisies vanuit de gemeenten waren een trigger om ook vanuit de Synode op landelijk niveau wat te zeggen. Van Dijk: ‘we hopen mensen aan het denken te zetten vóórdat ze bij de overheid aan tafel gaan zitten.’ Ideeën over de rol van de overheid heeft Van Dijk ook. ‘In de steden zijn veel migrantengemeenschappen die nu in huiskamers of gymzalen bijeenkomen. Die kunnen ook voor een kerkgebouw kiezen. De overheid zou hier een makelende rol kunnen spelen.’ De overheid zou ook hier en daar soepeler kunnen zijn, oppert Van Dijk. Sommige regels zitten de exploitatie van een gebouw in de weg. Ook de overheid moet dus haar speelruimte opzoeken. Zo’n kerk kan dan voor de toekomst een ander bankenplan wensen zodat de gebruiksmogelijkheden vergroot worden.
Dit artikel verscheen eerder in het magazine Met Hart en Ziel: De kerk gisteren,
vandaag & morgen